زیست شناسی یزد

چند نکته از ژنتیک :
 نكته اول: تعداد انواع گامتها در صورت مستقل بودن ژنها از رابطه زير بدست مي آيد:
 
( تعداد جفت ژن هتروزيگوت=n ) n2= تعداد انواع گامتها
 
مثال 1: فردي با ژنوتيپ AaBb چند نوع گامت توليد مي كند؟
1) 1 2 ) 2 3) 4 4) 8
R جواب : 4= 22= n2= تعداد انواع گامتها
 
مثال 2: فردي با ژنوتيپ AaBbCCDd چند نوع گامت توليد مي كند؟
 
1) 2 2) 4 3) 8 4) 16
 
R جواب: 8= 23=n2= تعداد انواع گامتها
 
مثال 3: فردي با ژنوتيپ AABB چند نوع گامت توليد مي كند؟
1) 1 2) 2 3) 4 4) 8
 
R جواب: 1= 20 = n2= تعداد انواع گامتها
 
D نكته دوم: تعداد انواع گامتها در صورت پيوسته بودن ژنها هميشه برابر است با 2 .
 
Å توجه : در حالت فوق بايستي حداقل يك جفت ژن هتروزيگوت در ژنوتيپ باشد . در غير اين صورت تعداد انواع گامتها برابر خواهد بود با 1 .
 
مثال 1: فردي با ژنوتيپ AaBb در صورت پيوسته بودن ژنها چند نوع گامت توليد مي كند؟
1) 1 2) 2 3) 4 4) 8
 
R جواب: با توجه به پيوسته بودن ژنها و وجود حداقل يك جفت ژن هتروزيگوت در ژنوتيپ تعداد انواع گامتها برابر است با 2.
 
مثال 2: فردي با ژنوتيپ AABBCC در صورت پيوسته بودن ژنها چند نوع گامت توليد مي كند؟
1) 1 2) 2 3) 4 4) 8
 
R جواب: با توجه به عدم وجود ژن هتروزيگوت در ژنوتيپ تعداد انواع گامتها برابر است با 1.
 
مثال 3: در فردي با ژنوتيپ AaBbCcDd چنانچه A و B نسبت به هم پيوسته باشند . تعداد انواع گامتها ي توليد شده كدام است؟
 
1) 2 2) 4 3) 8 4) 16
 
R جواب: A و B چون نسبت به هم پيوسته اند بنابر اين از نظر توليد گامت همانند يك جفت ژن عمل ميكنند . پس بنابر اين: 8= 23= n2= تعداد انواع گامتها
 
D نكته سوم: تعداد انواع فنوتيپ برابر است با : n2
 
D نكته چهارم: تعداد انواع ژنوتيپ برابر است با : n 3
 
Å توجه : در نكات سوم و چهارم n = تعداد جفت ژن هتروزيگوت
 
Å توجه : شرايط استفاده از نكات سوم و چهارم:
 
1. هر دو فرد آميزش يافته مشابه باشند. (خودلقاحي)
2. رابطه غالب و مغلوبي بين ژنها باشند.
3. ژنها مسقل باشند.
4. 
مثال : در آميزش AaBbCc × AaBbCc بترتيب چند نوع فنوتيپ و ژنوتيپ ايجاد مي شود؟
1) 4و 8 2) 8 و 16 3) 8 و 27 4) 16 و 27
 
R جواب: 8= 23 = n2= تعداد انواع فنوتيپ و 27=33= n3 = تعداد انواع ژنوتيپ
 
D نكته پنچم: چنانچه صفتي داراي n آلل باشد. انواع ژنوتيپ ايجاد شده براي آن عبارتست از:
( تعداد آلل = n ) و (21+ n)n = تعدادژنوتيپ كل
 
مثال 1: چنانچه صفتي داراي 3 آلل باشد انواع ژنوتيپ هاي آن كدامند؟
1) 3 2) 4 3) 6 4) 8
 
R جواب: 6 = (4)2 3 = تعداد انواع ژنوتيپ
 
D نكته ششم: از كل ژنوتيپ هاي ايجاد شده توسط چند آلل ’ به تعداد آللها ژنوتيپ خالص داريم.
 
مثال 1: چنانچه صفتي توسط 5 آلل كنترل شود . چند نوع ژنوتيپ خالص و ناخالص بترتيب مي توان نوشت؟
1) 5 و 5 2) 5 و 15 3) 15 و 5 4) 5 و 10
 
R جواب: 15= (6) 52 = تعداد ژنوتيپ كل ژنوتيپ خالص = 5 . ژنوتيپ ناخالص = 10
 
 
D نكته هفتم: فراواني يك ژنوتيپ خاص را مي توان از فرمول زير بدست آورد:
…× تنوع گامتهاي صفت دوم × تنوع گامتهاي صفت اول = فراواني يك ژنوتيپ خاص
تركيبات ژنتيكي ( n4)
 
تعداد جفت صفت هتروزيگوت ژنوتيپ والدين = n
 
مثال 1: از آميزش AaBbCc × AaBbCc احتمال تشكيل اف
رادي با ژنوتيپهاي AABbCc و Aabbcc چقدر ميباشد؟
R جواب : راه حل اول :( با استفاده از فرمول فوق)
16/1=32/2=64/4=43/2×2×1= فراواني AABbCc
 
32/1= 64/2= 43/1×1×2 = فراواني Aabbcc
 
راه حل دوم: به صورت نظري احتمال هر صفت را محاسبه و در يكديگر ضرب مي كنيم.
16/1= 64/4= 4/2× 4/2× 4/1 = فراواني AABbCc
32/1= 64/2 = 4/1× 4/1 × 4/2 = فراواني Aabbcc
 
D نكته هشتم: ž تركيبات ژنتيكي = n4 ž تنوع فنوتيپهاي غالب= n(4/3)
 
ž تنوع فنوتيپها = n2 ž تنوع فنوتيپهاي مغلوب = n (4/1)
 
ž تنوع ژنوتيپها = n 3